Jouw partner voor STEM in het secundair onderwijs
,

Misconceptie

“Alle bacteriën zijn ziekteverwekkers”

Veel leerlingen denken dat alle bacteriën ziekteverwekkers zijn. Dit is een onterechte veralgemening en is simpelweg niet waar.

Oorzaak

Wellicht ligt de oorzaak bij het gebruik van het begrip “microben”, wat in de spreektaal (onterecht) de connotatie heeft van “ziektekiem”.

Aanpak

Het is belangrijk om leerlingen bewust te maken van deze misconceptie, zodat ze een nauwkeuriger begrip van bacteriën kunnen ontwikkelen en de complexiteit van het onderwerp kunnen waarderen. Door correcte informatie te verstrekken, praktische activiteiten uit te voeren en kritisch denken te stimuleren, kunnen we misconcepten zoals deze corrigeren en een beter begrip van bacteriën bevorderen.

Je kan dit aanpakken in een onderwijsleergesprek of in groepjes

Leerlingen moeten de verschillende begrippen juist begrijpen:

  • Microbe is een synoniem van de term microörganisme.
  • Microörganismen zijn microscopisch kleine organismen. Ze worden onderverdeeld in bacteriën, schimmels, archaea en virussen. Het aantal microörganismen aanwezig op het menselijk lichaam is tien keer zo veel als het aantal menselijke cellen (200 miljard). Alle microörganismen samen wegen 1,5 kilo!
  • Pathogeen is een synoniem van ziekteverwekkend.
  • Pathogene bacteriën zijn specifieke soorten bacteriën die in staat zijn om ziekten te veroorzaken wanneer ze het menselijk lichaam binnendringen en zich vermenigvuldigen. Er zijn echter veel andere bacteriën die geen ziekteverwekkers zijn en ons niet schaden. Sommige bacteriën leven in symbiose met mensen en dieren, waarbij ze wederzijds voordeel halen uit de relatie.

 

Bacteriën zijn microörganismen en vormen een zeer diverse groep.

  • Ze zijn te vinden in verschillende omgevingen, waaronder bodem, water, lucht en zelfs in en op het menselijk lichaam.
  • Slechts een klein percentage van de bacteriën is daadwerkelijk pathogeen en veroorzaakt ziekten bij mensen. De meeste bacteriën zijn juist onschadelijk of zelfs nuttig.
  • Nuttige bacteriën: Laat leerlingen zoeken naar voorbeelden van bacteriën die een positieve rol hebben in de natuur en in ons dagelijks leven.
  • Bespreek de rol van bacteriën.
  • Ze spelen bijvoorbeeld een essentiële rol bij de spijsvertering in ons darmstelsel, waar ze helpen bij het afbreken van voedsel en het absorberen van voedingsstoffen.
  • Bepaalde bacteriën worden ook gebruikt bij de productie van voedingsmiddelen zoals yoghurt, kaas en zuurkool.
  • Daarnaast zijn er bacteriën die helpen bij het afbreken van afvalstoffen en het recyclen van nuttige materialen in ecosystemen. Bespreek deze positieve rol in de kringloop van stoffen in de natuur.
  • Sommige bacteriën hebben ook een belangrijke economische rol voor ons. Ze worden op verschillende manieren ingezet in de industrie. Hierbij wordt ingespeeld op hun metabole capaciteiten.
    • bijvoorbeeld bij het produceren van insuline
    • het reinigen van vervuilde grond
    • productie van antibiotica (doordenkertje – ontdekking van antibiotica)
    • De rol van bacteriën in de voedingsindustrie:

Tips bij misconceptie

  • Wijs er de leerlingen op dat ze kritisch moeten omgaan met info.
  • Je kan het ook praktisch aanpakken door practica te koppelen aan deze misconceptie. We verwijzen hierbij naar de uitgewerkte lessenreeks a.d.h.v. PBL Bacteriën: vriend of vijand? Indien je hiervoor interesse hebt, neem dan contact met ons op.
  • Herhaal en versterk: Besteed tijd gedurende het jaar om het onderwerp bacteriën te herhalen en te versterken.

Al ons materiaal is gepubliceerd onder de Creative Commons licenseLees hier meer over wat dit betekent.

 

Diversiteitshulp